Ακολουθεί αναφορά που κατατέθηκε στην UNESCO στο πλαίσιο του παγκόσμιου διαλόγου του προγράμματος του οργανισμού με τίτλο Futures of Education
Συμμετέχοντες:
Δήμητρα Ακτύπη, γονέας
Γεωργία Αλιφέρη, εκπαιδευτικός
Ζωή Βάλερη, γονέας
Ευάγγελος Βλαχάκης, κινηματογραφιστής, γονέας
Βασίλης Γεωργόπουλος, εκπαιδευτικός
Κωνσταντίνα Ζορμπά, εκπαιδευτικός, γονέας
Θεοδώρα Καββαδία, εκπαιδευτικός
Ηλέκτρα Κουτσιβίτη, εκπαιδευτικός, μητέρα
Ζωή Μαυράκη, εκπαιδευτικός, γονέας
Αφροδίτη Μηλοβιανού, ψυχολόγος
Μαριάνθη Σαρηγιαννίδου, γονεας
Φαίδρα Σαχπεκίδου, εκπαιδευτικός, γονέας
Σοφία Σαχτουρίδου, γονέας
Μάρω Τζουμερκιώτη, γονέας
Κατερίνα Τρανούλη, ψυχολόγος, γονέας
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΓΝΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΟΙΝΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΑΓΑΘΟ
Η πολιτική, η οικονομία όπως ισχύουν σήμερα και τα συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων εμποδίζουν τη γνώση. Υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση σε οικονομικά, κοινωνικά αδύναμους και ευάλωτες ομάδες γενικά. Η εμπορευματοποίηση της γνώσης μπορεί να κρατάει μακριά τους οικονομικά αδύναμους αλλά και να προσφέρει συγκεκριμένου είδους εκπαίδευση αντι για το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής στην εκπαίδευση. Επιπλέον αποκλείονται οι ανήλικοι από τη λήψη αποφάσεων και δεν ευνοείται η διεθνής δικτύωση ανθρώπων και φορέων που θα μπορούσαν οδηγήσουν σε μετάδοση γνώσης. Η ανταλλαγή πληροφοριών συχνά δεν υπάρχει ή είναι πολύ περιορισμένη. Επίσης, αν υπάρχουν πολλοί τρόποι μετάδοσης πληροφοριών, πολλοί άνθρωποι έχουν περιορισμένες δυνατότητες σε αυτούς (για παράδειγμα μειωμένη πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, βιβλία, διαδίκτυο, εκπαιδευτικές ευκαιρίες).
Παρατηρείται συνεχώς η λανθασμένη πεποίθηση πως η εκπαίδευση παρέχεται μόνο στο σχολικό περιβάλλον. Η γνώση περιορίζεται εντός ιδρυμάτων. Άρα εκπαίδευση θεωρείται μόνο ότι συμβαίνει μέσα σε τυπικό περιβάλλον μάθησης και ειδικά μέσα στο χώρο του σχολείου.
Επίσης, το σχολικό σύστημα δεν ευνοεί τη φιλομάθεια και τη φιλογνωσία, δεν σέβεται την περιέργεια του κάθε παιδιού. Υπάρχει ο φόβος της ολοκλήρωσης της εμπειρίας, είτε εκπαιδευτικής, είτε διαπροσωπικής,
Οι δάσκαλοι δεν είναι έτοιμοι να διαχειριστούν τις συνέπειες μιας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής εμπειρίας και συχνά αρνούνται να μεταλαμπαδεύσουν πραγματικά της γνώσεις τους. Ο περιορισμός της διάχυσης της γνώσης προέρχεται από το ίδιο το σύστημα που στην πραγματικότητα δεν επιθυμεί τη διάχυση της ώστε να μην ανατραπεί. Η ελεύθερη πρόσβαση στην εκπαίδευση μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία πολιτών με κριτική σκέψη και σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Οι πολίτες αυτοί είναι πολύ πιθανόν να θέλουν να διεκδικήσουν ένα καλύτερο σύστημα.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ/ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΟΩΘΟΥΝ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΤΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΟΙΝΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΑΓΑΘΟ
Κατ’ αρχάς υπάρχει σε ορισμένες περιπτώσεις μια αποδέσμευση από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Ελπιδοφόρα είναι η ύπαρξη ορισμένων ευέλικτων και ανεξάρτητων δομών με ποιοτικές υπηρεσίες. Η γενικευμένη χρήση της τεχνολογίας αποτελεί διευκολυντικό παράγοντα ενώ παρατηρείται και πλουραλισμός στα προσφερόμενα εκπαιδευτικά αντικείμενα.
Η συνεργασία μεταξύ επιστημονικών πεδίων σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες παρατηρείται σε μικρό βαθμό. Παρατηρείται επίσης αλλαγή στην αντιμετώπιση των παιδιών από τους εκπαιδευτικούς και οι εκπαιδευτικοί έχουν πιο ολιστική αντιμετώπιση. Αισιόδοξη είναι η συστηματική εκπαίδευση των δασκάλων στα ψυχολογικά θέματα που αφορούν τα παιδιά, μια συνένωση του κλάδου της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης ώστε να συμβαδίζει η γνώση με την ψυχική υγεία και την ελευθερία. Οι δάσκαλοι ξέρουν καλύτερα να διαχειρίζονται τις συνέπειες που προκύπτουν από τα συναισθήματα και τις αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών, ώστε να τα υποστηρίξουν στα εσωτερικά τους εμπόδια για πρόσληψη πληροφορίας και νοητική ανάπτυξη.
Σε σχέση με το παρελθόν, καταγράφεται αυξημένη ευαισθητοποίηση, συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις και ανάληψη πρωτοβουλιών που αποδεικνύουν την ενεργή πολιτειότητα ανηλίκων και ενηλίκων. Ακόμη, υπάρχουν ορισμένες πρωτοβουλίες για την ελευθεριακή και βιωματική εκπαίδευση, τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Επίσης οι γονείς είναι περισσότερο ενημερωμένοι και υπάρχει ενδιαφέρον και πρόθεση από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για βελτίωση. Ενισχύεται η προώθηση της κριτικής σκέψης, της συμμετοχή των ανηλίκων στη λήψη αποφάσεων και στην ανάληψη πρωτοβουλιών για δημιουργία συλλογικών δράσεων (φεστιβάλ, δρώμενα).
Η ανταλλαγή καλών πρακτικών και πληροφοριών σε διεθνές επίπεδο που συνηθίζεται σε άλλους τομείς κυρίως (όπως η οικονομία) πρέπει να υπάρξει και στην εκπαίδευση, ώστε να μειωθεί το χάσμα ανάμεσα στις χώρες και να αυξηθεί η υιοθέτηση επιτυχημένων πρακτικών και η στήριξη σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Η μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση, ειδικά μέσα από την ενεργή συμμετοχή της οικογένειας βοηθούν τη διαγενεακή δικτύωση και τη ανταλλαγή γνώσεων που προκύπτει από αυτήν. Η μάθηση σε μη τυπικό και άτυπο περιβάλλον πρέπει να ενισχυθεί παραπάνω.
ΑΦΗΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΌΤΗΤΑ ΣΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΕΙΤΕ ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΠΡΟΩΘΟΥΝΤΑΝ Η ΓΝΩΣΗ ΩΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΟΙΝΟ ΑΓΑΘΟ
Το εκπαιδευτικό περιβάλλον στο οποίο προωθείται η γνώση ως παγκόσμιο κοινό αγαθό ενέχει την έννοια της ελευθερίας της επιλογής του τρόπου, του χρόνου, του τόπου και των μέσων που δεσμεύονται για αυτή. Η γνώση έρχεται μέσω της εξερεύνησης, του πειραματισμού, της παρατήρησης και τελικά της ανακάλυψης. Δίνεται έμφαση στη μελέτη του παρελθόντος και της μέχρι τώρα πορείας και εξέλιξης του ανθρώπου, καθώς συνιστά εφόδιο ανάπτυξης. Ταυτόχρονα υπάρχει ενδιαφέρον για την ποιότητα και την αξιοπιστία της πληροφορίας που απορροφάται.
Η μάθηση πραγματοποιείται μέσα από συλλογικές διαδικασίες οι οποίες αφορούν κι εμπλέκουν την ευρύτερη τοπική κοινότητα, ενισχύοντας έτσι την βιωματική μάθηση και αξιοποιώντας εξίσου τα μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα εκπαίδευσης. Παρατηρείται έτσι μια αποδέσμευση της γνώσης από την αίθουσα και μια στροφή προς το φυσικό περιβάλλον. Ενισχύεται η επαφή με την φύση που προωθεί την ισορροπία μεταξύ του ανθρώπου και του κόσμου που τον περιβάλλει καθώς και των κοινωνικών σχέσεων.
Εμπνευσμένοι εκπαιδευτικοί/ εισηγητές και μαθητές/ μαθητευόμενοι δημιουργούν ομάδες εργασίας οι οποίες εναλλάσσονται διαρκώς, όπως και οι ρόλοι του μαθητή και του δασκάλου μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το πλαίσιο της μάθησης συνδιαμορφώνεται από όλους τους εμπλεκόμενους των οποίων ο λόγος έχει την ίδια ισχύ ανεξάρτητα από την ηλικία ή την ιδιότητά τους (δάσκαλος, μαθητής, γονέας). Κατά τον τρόπο αυτό, υπάρχει χαρούμενη και πηγαία συμμετοχή καθώς και αμοιβαία συνδιαλλαγή όλων των εμπλεκομένων.
Τέλος, η γνώση προωθείται ως παγκόσμιο κοινό αγαθό μέσα σε ένα περιβάλλον το οποίο στέκεται ως θεμέλιος λίθος και ως αντιπρόσωπος μια νέας οργάνωσης της οικονομίας και την κοινωνίας γενικά, με έμφαση στην πολυπολιτισμικότητα, την πολυγλωσσία, την διαγενεακή, συνδυαστική, μικτή, συμπεριληπτική μάθηση.